راهنمای سریع نگهداری و تمیزکردن کفش ایمنی چرمی

سازمان بهداشت جهانی کارفرمایان را موظف به تامین و تهیه  لوازمی می‌داند که خود از آن با عنوان PPE یاد می‌کند می‌داند. که  به معنی تجهیزات حفاظت فردی است. و کارگران و کارکنان در محیط‌های کار با بهره‌مندی از این تجهیزات، ایمن‌ترکار می‌کنند و بهره‌وری و سلامت آنان نیز افزایش می‌یابد. یکی از اصلی‌ترین تجهیزات فردی و شخصی هر یک از کارکنان در محیط‌های کار، کفش ایمنی است.

بر اساس آمار بسیاری از حوادثی که در محیط‌های کار، دست به گریبان کارگران می‌‌‎شوند، حوادثی هستند از قبیل لیز خوردن، قطع شدن انگشتان پا، له شدن پا یا انگشتان آن در اثر سقوط اجسام، سوختگی ناحیه پا یا مشکلات اسکلتی و ستون فقرات که در اثر عدم استفاده از کفش ایمنی استاندارد یا ارگونومیک بوجود می‎آیند.

همچنین کارکنان در محیط‌های کار، در معرض انواع محیط‌های درگیر با مواد اسیدی، شیمیایی، مرطوب، مواد با حرارت بالا و…هستند و داشتن کفش ایمنی که پا و اجزا مختلف آن را از خطرات حفظ کند، از الزامات اولیه آنان به شمار می‌رود.

اما تنها انتخاب کفش ایمنی مناسب و استاندارد کافی نیست، بلکه کارکنان باید با استفاده صحیح و اصولی از کفش ایمنی و همچنین نظافت و نگهداری درست، ازآن به خوبی بهره‌مند شده و طول عمر کفش خود را افزایش دهند.

کفش ایمنی چرمی چیست؟

کفش ایمنی/ کفش کار چرمی نوعی از پاپوش‌ها هستند که اجزا مختلف آن که شامل سرپنجه، زیره، رویه، ساق، کفی، زیره‌‌ میانی و پاشنه است به گونه‌ای طراحی و تولید می‌شوند که پا را از خطرات محیط‌های کار پرخطر محافظت کنند. رویه چرم یکی از رویه‌هایی است که خواه بصورت چرم مصنوعی، چرم جیر یا خواه به صورت چرم طبیعی در انواع کفش‌های ایمنی به کار می‌رود. از مزایای چرم طبیعی که در رویه این کفش‌ها به کار می‌رود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. چرم طبیعی از پوست تهیه شده و بخاطر منافذی که دارد تنفس‌پذیر است.
2. تهیه چرم طبیعی به محیط زیست آسیب نمی‌رساند و خود آن قابلیت تجزیه شدن در طبیعت را دارد.
3. برای استفاده در همه فصول و محیط‌ها مناسبند.
4. چرم طبیعی راحت، سبک و در عین حال در برابر سایش، ضربه و حرارت بسیار مقاوم است.

ما در این مقاله ابتدا به مقایسه اجمالی انواع چرم پرداخته و سپس شما را با روش‌های نگهداری و تمیزکردن این نوع کفش‌های ایمنی آشنا خواهیم کرد.

 مقایسه اجمالی چرم طبیعی و چرم مصنوعی در کفش ایمنی

راهنمای گام به گام تمیز کردن کفش ایمنی چرمی

نکته: پیش از انجام مراحل روی کل کفشتان، تنها روی قسمتی از چرم آن را روی قسمت کوچکی از آن تست کنید تا بتوانید واکنش‌های نامطلوب احتمالی که ممکن است چرم شما ازخود نشان دهد را کنترل کنید.

کفش ایمنی به دلیل اینکه در معرض مواد و محیط‌های کاری مختلف قرار می‌گیرد باید به صورت منظم تمیز شود. در اینجا مراحل تمیزکردن کفش‌های ایمنی چرمی را به شما خواهیم گفت تا بتوانید بدون آسیب زدن به بافت و سلامت کفش ایمنی خود آن را از آلودگی پاک کنید. برای شروع داشتن چند وسیله ساده ضروری است:

1. برس کفش (در صورت نیاز مسواک می‌تواند جایگزین مناسبی باشد)
2. آب ولرم
3. یک شوینده ملایم (مانند صابون زین یا شوینده‌های دیگر بشرطی که با آب رقیق شود)
4. یک دستمال یا پارچه نرم
5. واکس مناسب کفش‌های چرم طبیعی

گام نخست: برس بکشید!

نخستین گام در تمیز کردن چرم طبیعی زدودن گرد و غبار، گل و لای خشک شده، زباله‌ها و آلودگی‌های سطح آن با برس خشک است.  تمام سطح کفش را به خوبی با برس خشک تمیز کنید. دقت داشته باشید میزان فشاری که با دست خود و توسط براش به سطح چرم وارد می‌کنید باید به گونه‌ای باشد که هم به خوبی سطح را عاری از آلودگی‌ها کند و هم به اندازه باشد تا در اثر فشار بیش از اندازه سطح کفش خط و خش یا آسیب نبیند. تمیز کردن زیره کفش را فراموش نکنید! تمیزی زیره کفش‌ها مقاومت و چسبندگی آن به کف را افزایش می‌دهد و تمیزی آج‌های زیره نقش بسزایی در راحتی شما هنگام کار در محیط دارد. همچنین می‌تواند جلوی مواردی چون لغزندگی را بگیرد.

به خاطر داشته باشید که هنگام تمیزکاری کفی داخلی کفش را نیز دربیاورید و آن را در هوای آزاد قرار دهید. اگر کفی شما قابل شستشو بود حتما آن را بشویید. پای ما برای ساعات طولانی در داخل کفش قرار می‌گیرد و چون رطوبت و گرما در داخل کفش وجود دارد، باکتری‌ها تجمع کرده و رشد می‌کنند. شستن کفی یا قرار دادن آن در هوای آزاد،  منجر به جلوگیری از رشد قارچ و باکتری‌ها در داخل کفش می‌شود.

گام دوم: محلول پاک کننده را آماده کنید.

آب ولرم را در ظرفی ریخته و مایع شوینده خود را به آن اضافه کنید. صابون زین از بهترین گزینه‌ها برای شستشوی چرم است. چون مشخصا برای شستشوی چرم طبیعی طراحی و تولید شده است. اما اگر قصد تهیه آن را ندارید می‌توانید از دیگر شونیده‌ها استفاده کنید. اگر از مایع شوینده ظرفشویی یا صابون‌ها استفاده می‌کنید به خاطر داشته باشید که آن را در آب فراوان حل کنید. اگر غلظت شوینده بیش از اندازه باشد می‌تواند به رطوبت و چربی طبیعی چرم آسیب برساند و موجب خشکی و ترک خوردن آن شود و حتی رنگ و بافت آن را تغییر دهد. شوینده خود را به خوبی با آب مخلوط کنید تا محلول شما کف کرده و آماده استفاده شود.

گام سوم:شستشو را آغاز کنید!

برس خود را در مایع غوطه ور کنید و به صورت دورانی روی سطح چرم بکشید. هدف از این کار نفوذ شوینده به سطح و منافذ چرم است و از بین بردن آلودگی‌هایی که با چشم رویت نمی‌شوند. در این مرحله نیز میزان فشار برس مهم است به ‌گونه‌ای که اثربخش واقع شود و در عین حال آسیب‌زا نباشد.از شیارها و درزها غافل نشوید و همچنان کار خود را به آهستگی و با دقت انجام دهید.

گام چهارم: لایه‌برداری نهایی.

پارچه نرمی که از قبل آماده کرده‌اید را بردارید و با آب تمیز مرطوب کنید. پارچه نم‌دار را روی سطح چرم بکشید تا کف و آلودگی را به خود جذب کند. حین پاک کردن حتما باید پارچه را مرتبا با آب تمیز کنید تا آلودگی نقاط مختلف را روی سطح کفش پخش نکند. و حالا می‌توانید درخشش طبیعی چرم را ببینید.

گام پنجم: واکس زدن

بعد از شستشو با مواد شیمیایی ممکن است سطح چرم طبیعی خشک شود. و بعد از آن نوبت واکس زدن است. واکس چربی و رطوبت مورد نیاز چرم طبیعی را به آن می‌رساند. آن را انعطاف‌پذیرتر می‌کند و جلوی ترک خوردگی و خشک شدن آن را می‌گیرد. یک لایه نازک و یکنواخت از واکس را روی کل سطح چرم بزنید. چرم طبیعی نیاز به آبرسانی دارد و باید چربی و رطوبت آن حفظ شود تا دچار ترک خوردگی، خشکی و شکستگی نشود.

گام ششم-گام نهائی: خشک کردن

می‌توان گفت مهمترین مرحله تمیز کردن چرم طبیعی مرحله خشک کردن است و نیازمند صبر و حوصله است. کفش ایمنی را در مکانی با تهویه مناسب ودور از گرما و نور خورشید قرار دهید. پرکردن داخل کفش با پوشال یا روزنامه می‌تواند به حفظ شکل آن و جذب رطوبت کمک کند. این فرایند ممکن است ساعت‌ها طول بکشد. بطور میانگین 8 ساعت کافی است. این روش اگرچه طولانیست اما بهترین راه برای خشک کردن است. کفش را در دمای اتاق و به طور طبیعی خشک کنید. استفاده از منابع حرارتی مصنوعی باعث تاب برداشتن و ترک برداشتن و همچنین خشک شدن چرم می‌شوند و حتی رنگ آن را تغییر می‌دهند.

بایدها و نبایدهای نگهداری از کفش ایمنی چرمی

دانستن نکات نگه‌داری از کفش‌های ایمنی چرمی  تنها درباره حفظ  زیبایی کفش و سلامت ظاهری آن نیست. بلکه همچنین این ترفندها به افزایش عمر کفش نیز کمک شایانی می‌کنند. جدای از ظاهر مناسب، باید در نظر داشته باشید کفش ایمنی یکی از اساسی‌‎ترین ابزارهای شغل شما به شمار می‌آیند و راحت و دوام آن‌ها بخشی از پروسه کار و ایمنی شما هستند.

مهمترین نکاتی که باید در نگهداری از کفش‌ ایمنی خود به آن توجه کنید:

1. ایده‌آل‌ترین دما برای قرار دادن کفش ایمنی شما دمای محیط اتاق یعنی 25 درجه سانتیگراد است.
2. به عمر مفید کفش خود توجه کنید و بصورت مداوم سلامت قسمت‌های مختلف آن را بررسی کنید. در صورت نیاز اقدام به تعویض یا تعمیر کفش خود کنید.
3. توصیه می‌شود به هیچ عنوان کفش ایمنی کهنه، دست دوم و استفاده شده، تهیه نکنید.
4. قرار دادن کفش چرمی در معرض رطوبت و آب، از عمر آن کاسته و به مرور کفش را مستعد ترک خوردن می‌کند.
5. کفش را به هیچ عنوان در معرض حرارت دهنده‌های مصنوعی و طبیعی یا  نور خورشید قرار ندهید چرا که رنگ و بافت طبیعی آن را تغییر می‌دهد.
6. نباید کفش را تحت فشار قرار داده یا با فشار تمیز کنید. چون فشار و ضربه به بافت آن آسیب وارد کرده و از کیفیت آن می‌کاهد.
7. مواد شیمیایی و شوینده‌ها، خصوصا حلال‌ها به راحتی میتوانند به سلامت و دوام کفش شما ضربه بزنند.
8. کفش را مناسب با اندازه پای خود بخرید و هنگام پوشیدن و خارج کردن از پا به آن فشار نیاورید چون سریعا ترک برداشته و دفرمه می‌شود.
9. کفش خود را پس از هربار استفاده تمیز کرده و در هوای آزاد قرار دهید.
10. به هیچ عنوان کفش را در ماشین لباسشویی قرار ندهید و یا با روشهای سنتی زیر فشار آب اقدام به تمیز کردن آن نکنید.
11. به منظور نگهداری از کفش آن را در داخل جعبه قرار دهید. استفاده از کیسه یا موارد مشابه به ساختارو طراحی ارگونومیک کفش آسیب جدی وارد می‌کند.
12. در زمان‌هایی که از کفش خود استفاده نمی‌کنید داخل آن را حتما با پارچه، روزنامه، پوشال یا مواد مشابه پر کنید تا کفش دفرمه نشود و تغییر شکل ندهد.
13. در انتخاب شوینده و واکس متناسب با نوع چرم خود دقت کافی را به خرج دهید. واکس‌های گیاهی گزینه‌های مناسب‌تری نسبت به نمونه‌های شیمیایی هستند.