زیره میانی کفش های ایمنی چیست و چه انواعی دارد؟

کفش‌های ایمنی و کفش‌های کار به منظور حفاظت از پای کارکنان در محیط‌های کار از انواع خطرات تولید می‌شوند. این محافظت شامل بخش‌های مختلف پا می‌شود . کفش ایمنی یکی ازمهمترین تجهیزات حفظت فردی نیز هست. کفش ایمنی در قسمت زیره خود از سه لایه اصلی تشکیل می‌شود:

1. زیره بیرونی
2. زیره میانی
3. کفی

در یک تعریف ساده و کلی می‌توان گفت: زیره بیرونی آن قسمتی از کفش ایمنی است که مستقیما با سطح زمین برخورد دارد. و کفی آن قسمت از کفش است که پا با آن در تماس است. و زیره میانی، لایه‌ای میان این دو است. در این مقاله ابتدا تعریفی کلی از انواع زیره و اهمیت آن‌ها بدست خواهیم داد. همچنین معمول‌ترین مواد استفاده شده در زیره‌ها را خواهیم دید و همچنین بصورت مجزا به بحث زیره‌های میانی یا Mid Soles  می‌پردازیم.

انواع لایه‌های موجود در زیره کفش ایمنی

1. زیره بیرونی: کفش ایمنی مناسب کفشی است که پا را در محیط‌های مختلفی اعم از محیط‌های ساختمانی، محیط‌های کار با مواد گرم ا سرد، محیط‌های کار با انواع مواد شیمیایی و.. محافظت کند. وجود یک زیره بیرونی مقاوم که هم در برابر انواع ضربه و مواد داغ مقاوم باد، از دیگر سو به سادگی نسوزد یا ذوب نشود و همچنین در برابر لغزندگی مقاوم باشد، بسیار اهمیت دارد و چالش همیشگی تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان کفش‌های ایمنی است.

اهمیت زیره بیرونی از دیگر سو به استانداردهایی باز می‌گردد که برای این منظور تدوین شده‌اند و هر کفش ایمنی استانداردی باید بر اساس آن سنجیده شود. امروزه انواع مختلف زیره در تولید کفش ایمنی به کار می‌رود.زیره‌های موجود در بازار که هم باید مقاوم باشند، هم انعطاف لازم برای راحتی پا را داشته باشند، امروزه عموما زیره‌های دودانسیته هستند.

زیره دو دانسیته: بیانگر چگالی دوگانه در برابر چگالی مونو است. زیره کفش‌های دو دانسیته معمولا از دو لایه در خود تشکیل می‌شوند. دوبار تزریق. دوبار پخت و… مثلا در زیره‌های پولی یورتان یک لایه برای راحتی بیشتر پا نرمتر است و در داخل قرار دارد و ضخامت بیشتری هم دارد. اما یک لایه بیرونی‌تر است و ضخامت کمتر اما سختی بیشتردارد که برای دوام بیشتر در برابر انواع مواد و اشیا و همچنین مقاومت در برابر لغزش مناسب است. . 

 بر حسب مواد استفاده شده در این زیره‌ها ما زیره‌های زیر را بعنوان پرکاربردترین زیره‎‌های بیرونی می‌شناسیم  که هرکدام مزایای خاص خود را دارند. :

1. زیره‌های پلی یورتان(PU)
2. زیره‌های ترموپلاستیک(TPU)
3. زیره‌های اتیلن وینیل استات(EVA)
4. زیره‌های لاستیک(RUBBER)
5. زیره‌های لاستیک نتیریل و…

ممکن است این سوال پیش بیاید که ما زیره‌ها را چگونه می‌سنجیم و دسته‌بندی می‌کنیم؟

پاسخ این است که بطور کلی ما زیره‌ها را بر حسب فاکتورهای زیر می‌سنجیم:

• مقاومت در برابر لغزش
• راحتی پا
• دوام
• سطح محافظت در برابر گرما، سرما، مواد شیمیایی و…
• بسته به کاربرد آن در محیط‌های مختلف کار
• زیره داخلی یا کفی: این بخش، آن بخش از کفش است که مستقیما با پای کاربر ارتباط دارد. کفی کفش معمولا از الیاف خمیری یا چرم نبافته درست می‌شود. اغلب یک بالشتک بعنوان ضربه‌گیر و برای راحتی بیشتر پا در این قسمت تعبیه می‌شود. عملکرد اصلی آن اطمینان از مقاومت در برابر تماس و حذف کاملتر رطوبت است. چرا که به کمک آن کفش کاملا سریع خشک کی‌شود. کفی‌ها بسته به نیاز می‌توانند جذب ضربه را در پاشنه یا جلوی پا ایجاد کنند برخی از آنها تا مچ پا را هم محافظت می‌کنند. برخی از آنها یک قسمت اضافه برای محافظت از استخوان‌های ضریف انگشتان پا یا متاتارس دارند.
• زیره‌های میانی: زیره‌های میانی قسمتی از زیره کفش ایمنی هستند که می‌توانند بسته به نیاز مصرف کننده و محیط کار حذف یا اضافه شوند. این زیره‌ها مقاومت لازم در برابر مواد تیز و برنده، مواد آتشزا یا مواد شیمیای و… دارند و مقاومت زیره کفش را تکمیل می‌کنند.

چه استانداردهایی برای انواع زیره میانی وجود دارد؟

آسیب‌ها و خطرات بسیاری پای کارکنان را در محیط کار تهدید می‌کند و ما نیاز به زیره‌هایی داریم که مقاومت بالایی در برابر مواد داشته باشند. کارزیره میانی که از موادی چون فولاد، و.. درست می‌شود کامل کردن مقاومت کفش ایت چرا که زیره‌های بیرونی خود نمی‌توانند از این مواد ساخته شوند. زیرا باعث لغزندگی یا سنگینی بیش از اندازه زیره کفش می‌شود.

اگر محافظت مود نیاز از طریق زیره میانی نباشد، پا از کف دچار آسیب‌ها زخم، عفونت و… می‌شود. این زیره‌ها خود استانداردهایی دارند که بر اساس آنها سنجیده می‌شوند. در ادامه به برسسی این استاندارد خواهیم پرداخت.

یکی از مهمترین استانداردهای کفش ایمنی که بسیار به روز نیز هست استاندارد EN ISO 20345:2011 است که به موجب آن ما می‌فهمیم یک زیره میانی ایمنی باید بتواند دستکم 1100 نیوتن ضربه وارده از طریق میخ، و اجسام تیز و… را مهار کند.

همچنین بر اساس این استاندارد کفش‌های ایمنی از نوع زیر باید زیره‌های میانی داشته باشند:

S1P- SBP- S3- S5- S7

آخرین آپدیت این استاندارد مروبط به 2022 است. در آخرین آپدیت نوع علامت‌گذاری عوض شده است. بر اساس آخرین به روز رسانی علائم چنین معنایی دارند:

1. علامت‌های PL  یا L  به معنی این است که زیره میانی غیر فلزی است. و تحت آزمایش با میخ به قطر 4.5  میلی متر قرار گرفته است.
2. علامت‌های PS یا S  به این معنی هستند که زیره میانی غیرفلزی سات و با میخ به ضخامت 3 میلی متر آزمایش شده است.
3. زیره‌های فولادی با علامت P  نمایش داده می‌شوند.

زیره‌های میانی معمولا در چه مشاغلی بیشترین استفاده را دارند؟

جمع‌آوری زباله و بازیافت آنها

ساخت و ساز

شیشه گری

انبارداری

کشاورزی

خدمات رفاهی

و….

زیره‌های میانی معمولا از چه موادی ساخته می‌شوند؟

1. زیره میانی فولادی: یک قالب از رول فولادی بریده می‌شود. شکل کفی کفش را به خود می‌گیرد و بعنوان زیره میانی تعبیه می‌شود. این زیره‌های میانی فولادی به رغم اینکه فلز هستند چون بصورت ورقه‌های نسبتا نازک بریده می‌شوند انعطاف دارند. مقاومت بسیار بالایی در برابر انواع  مواد شیمیایی، حرارتی، تیز و برنده دارند. به این منظور از فولاد ضد زنگ استفاده می‌شود تا در برابر انواع مواد واکنش  نشان ندهد.  

• زیره میانی کاپوزیت: انعطاف بیشتری نسبت به فولاد دارند. بسیار سبکتر از فولاد هستند. و از محبوبترین مواد برای ساختن زیره‌های میانی در کفش ایمنی به شمار می‌روند. این زیره‌های میانی از کل کف پا محافظت می‌کنند.

• زیره میانی پلیمر: این زیره‌های میانی از پارچه‌های بافته شده با استحکام  و فشردگی بسیار بالا ساخته می‌شوند. وزن بسیار سبکی دارند و از تمام کف پا محافظت می‌کنند. در زیر کفی داخلی تعبیه می‌شوند و از داخل کفش قابل جابجایی و دیده شدن هستند.

مقایسه انواع زیره‌های میانی کفش ایمنی

در جدول زیر مهمترین ویژگی‌های انواع زیره‌های میانی را بررسی و مقایسه کرده‌ و به معایب و مزایای آن‌ها پرداخته‌ایم: